Lipödem Nedir?
Lipödem hemen hemen tamamen kadınları etkileyen, vücudun belirli bölgelerinde simetrik olarak aşırı yağ birikimi ile karakterize bir hastalıktır. Hastalıklı olan bacaklarda, kalçalarda ve daha nadir olarak da kollarda yağ birikir. Yağ dokusuna şişkinlik de eşlik eder ve zamanla dokunmakla hassasiyet ve ağrı gibi belirtiler ortaya çıkar. Lipödem hastalığı, kendiliğinden gerilemez ve maalesef bilinen etkili bir ilaç tedavisi yoktur. Lipödem olan kişiler genellikle hasta olduklarını bilmezler ve kendilerinde selülit ya da obezite gibi durumların olduğunu düşünürler. Bu da hastalığın tanı ve tedavisini geciktirir.
Lipödemin Belirtileri
Lipödemde olan belirtiler, hastalığın derecesine ve süresine bağlı olarak değişebilir ancak genel olarak aşağıdaki belirtiler görülür:
- Simetrik Yağ Birikimi: Lipödem, vücudun belirli bölgelerinde aşırı yağ birikimi ile kendini gösterir. En yaygın etkilenen bölgeler bacaklar, kalçalar ve bazen kollar olup, vücudun üst kısmı genellikle etkilenmez.
- Ağrı ve Hassasiyet: Etkilenen bölgelerde genellikle ağrı ve hassasiyet görülür. Özellikle dokunulduğunda bu bölgelerde hassasiyet ve acı ortaya çıkar.
- Ödem: Lipödem hastalarında, yağ dokusunun yanında, sıvı birikmesi nedeniyle ödem (şişlik) de gelişebilir. Bu, bacakların daha kalın görünmesine yol açar ve özellikle akşam saatlerinde şişlik artar.
- Ciltte Duruş Bozuklukları: Lipödemli bireylerde etkilenen cilt yüzeyinde pürüzler, dalgalı bir görünüm veya selülit benzeri görüntüler görülebilir.
- Zamanla Şiddetlenen Yakınmalar: Lipödem tedavi edilmezse, zamanla hastalığın şiddeti artabilir ve deformasyonlar daha belirgin hale gelir. Bu da günlük yaşamda hareket kısıtlılığına neden olabilir.
(Yazı sonundaki “Lipödem Başvuru Formu” nu doldurun, hemen sizinle hemen iletişime geçelim.)
Lipödem Hastalığı Neden Olur?
Lipödemin ortaya çıkmasında genetik ve hormonal faktörlerin rol oynadığı bilinmektedir. Lipödemin patofizyolojisi net olarak bilinmediğinden kesin bir şey söylenemese de besin allerjileri, hormon içeren gıdaların tüketilmesi, mikrobiyolojik etkenler, yaşam tarzı gibi etkenlerde hastalığın bu kadar yaygın olarak görülmesinde etkili olabilir ancak bunların ortaya çıkması için bilimsel çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.
- Genetik Faktörler: Lipödemin kalıtsal bir hastalık olduğu düşünülmektedir. Eğer ailede lipödem hikayesi varsa, hastalığa yakalanma riski normal popülasyona göre daha yüksektir. Bu durum hastalığın genetik geçişle bağlantılı olduğuna işaret etmektedir.
- Hormonal Değişiklikler: Lipödemin başlamasında hormonal değişikliklerin etkisi büyük rol oynar. Özellikle ergenlik, hamilelik, menopoz gibi dönemler, hastalığın ortaya çıkışını tetikleyebilir. Kadınlık hormonu olan östrojenin aşırı etkisi, yağ dokusunun belirli bölgelerde birikmesine neden olabilir.
- Lenfatik Sistem Bozuklukları: Lipödemin sıklıkla ödemle birlikte görülmesi, lenfatik sistemin etkilenmiş olabileceğini gösterir. Lenf sıvısının vücutta düzgün bir şekilde dağılmaması, şişlik ve ödem oluşumuna yol açabilir.
- Yüksek Kilo veya Obezite: Lipödem genellikle aşırı kilolu bireylerde görülse de, obezite ve lipödem farklı hastalıklardır. Obezite yalnızca aşırı yağ birikimini ifade ederken, lipödemde yağ birikimi genellikle belirli bölgelerde yoğunlaşır, ağrıya neden olur ve ödem eşlik eder.
Lipödemin Tanısı
Lipödemin tanısı, fiziksel muayene ve hastanın öyküsüne dayanarak koyulur. Tıp literatüründe lipödem tanısı koyduran spesifik bir tanı testi yoktur. Lipödem, genellikle vücudun alt kısmında simetrik yağ birikimi ile kendini gösterdiği için, uzman bir doktor hastayı muayene ederek teşhis koyabilir.
Lipödemin Evreleri
Lipödem ilerleyici bir hastalıktır ve farklı evrelere ayrılır.
Evre 1: Başlangıç Dönemi
Bu aşamada deri yüzeyi pürüzsüz ya da az pürüzlüdür, ancak cilt altındaki yağ dokusu hafifçe kalınlaşmıştır. Yağ hücrelerinin anormal dağılımı başlamıştır, fakat belirgin bir düzensizlik fark edilmez. Hafif şişlikler gün sonunda artabilir, ancak genellikle dinlenme ile azalır.
Evre 2: Doku Bozulması ve Düzensiz Görünüm
Cilt yüzeyi artık daha yumuşak, dalgalı veya düzensiz bir yapı kazanmıştır. Yağ dokusunda sertleşmeler olabilir ve küçük nodüller hissedilebilir. Morarma eğilimi artar ve dokular dokunmaya karşı daha hassas hale gelir. Ödem hissi daha belirgindir ve gün içinde artış gösterebilir.
Evre 3: Belirgin Yağ Birikimi ve Deformasyon
Bu aşamada yağ birikimi daha belirgin hale gelir ve deri yüzeyi ciddi düzensizlikler gösterir. Bacaklar ve kollar kalınlaşır, bazen büyük yağ kitleleri oluşabilir. Hareket kabiliyeti azalmaya başlar ve dokular sertleşerek daha ağrılı hale gelir. Lenfödem gelişme riski artar.
Evre 4: İleri Düzeyde Doku Hasarı ve Lenfödemin Eşlik Etmesi
Bu evrede lipödem artık lenfödemle birleşebilir ve ciddi doku bozulmalarına yol açabilir. Bacaklar aşırı derecede ağırlaşır, sertleşir ve hareket kısıtlılığı daha da belirgin hale gelir. Yağ dokusundaki anormallikler daha belirgin hale gelir ve tedavi edilmesi zordur.
LİPÖDEM TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Lipödemi tamamen düzeltip ortadan kaldıracak bir tedavi yoktur ancak hastalığın belirtilerini yönetmek ve yaşam kalitesini iyileştirmek için farklı alternatifler mevcuttur:
- Diyet ve Egzersiz:
- Lipödemin tedavisinde egzersiz ve sağlıklı bir diyet, hastalığın ilerlemesini engelleme ve hastanın genel sağlığını iyileştirme açısından önemlidir. Ancak, unutulmamalıdır ki, lipödemli bireylerin diyet ve egzersiz ile kilo verme ihtimali çok düşüktür zira lipödemde depolanan yağ dokusu erimeye dirençlidir.
- Kardiyo egzersizleri, yürüyüş, yüzme gibi düşük etkili aktiviteler ödemin hafifletilmesine yardımcı olabilir.
- Kompresyon (Basınçlı Çorap vs Giyilmesi) Terapisi:
- Lipödemde şişlik ve ödemin yönetilmesinde kompresyon giysileri (korse, çoraplar) kullanmak etkili olabilir. Bu giysiler, etkilenen bölgelere basınç uygular ve sıvı birikimini engelleyerek şişliği azaltabilir.
- Lenf Drenaj Masajı:
- Lenfatik drenaj masajı, lenf sıvısının vücutta düzgün bir şekilde dağılmasına yardımcı olur. Lipödemli bireylerde sıvı birikimini engelleyerek ödemi azaltabilir ve ağrıyı hafifletebilir ancak etkisi geçicidir ve etkili bir tedavi yöntemi değildir.
- İlaç Tedavisi:
- Lipödem için spesifik ilaç tedavileri yoktur, ancak ödemi azaltmaya yönelik ilaçlar veya ağrı kesiciler kullanılabilir. Östrojenin etkilerini azaltmaya yönelik tedavi önerenler olsa da olası yan etkileri düşünüldüğünde uzak durulması daha uygundur.
- Liposuction (Yağ Alma Ameliyatı):
- Lipödemin orta-ileri evre olduğu kişilerde yağ birikimlerinin cerrahi olarak alınması gerekir. Liposuction, lipödemli bireylerdeki yağ dokusunun vücuttan uzaklaştırılarak alınması için yapılan bir ameliyattır. Bu tedavi, hastalığın seyrini iyileştirebilir, şikayetleri azaltır ama hastalığı tamamen ortadan kaldırmaz.
Lipödem tedavisinde güç yardımlı liposuction ile hastalıklı dokunun alınması şu an için bilinen en etkili tedavi yöntemidir. Güç yardımlı liposuction dediğimiz yöntem, yağ alma ameliyatının yağ alımı için tasarlanmış özel medikal cihazlarla yapılmasıdır. Bu cihazlar daha hızlı yağ alınmasını sağlayarak ameliyat süresini kısaltır, kan kaybını azaltır ve cilt sıkılaştırıcı etkileri vardır. Plastik ve estetik cerrahi uzmanları kendi tecrübeleri, hasta pratikleri ve gözlemlerine dayanarak ameliyat için farklı cihazları tercih edebilirler. Güç yardımlı liposuction yöntemi, hem hasta hem de cerrah açısından tedavi sürecindeki konforu, hastanın ameliyat sonucundaki memnuniyet oranını da yükseltir.
Lipödemin hem erken hem de ileri evrelerinde liposuction yapılabilir. Bilindiği gibi lipödemli alanlarda zamanla deride dalgalanma, selülit görünümü, sarkma ve derinin aşırı derecede incelerek doku kalitesinin bozulması görülmektedir. Erken evrede yapılan ameliyatların en önemli faydası, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ve deri üzerinde oluşabilecek deformasyonları daha oluşmadan önlemektir.
İleri evre lipödem vakalarında ise agresif liposuction ile mümkün olduğunca fazla miktarda yağın alınması önemlidir ancak tek bir ameliyatla alınacak yağ miktarının kişinin vücut ağırlığının %10’unu geçmeyecek şekilde planlanmasında yarar vardır. Daha fazla yağ alınabilecek durumdaki kişilerde, tek bir ameliyatta vücudun çok zorlanarak aşırı yağ alınması yerine, birden fazla seansla aşamalı yağ alınması ciddi komplikasyonları önleme açısından mutlaka akılda tutulmalı ve tercih edilen yol olmalıdır.
Bacak ve kollarda fazla miktarda yağ alınması sonrasında deri de sarkmalar görülebilir. Yağ alımı ile eş zamanlı olarak sarkan derilerin alınması yani kol-bacak germe ameliyatı yapılabilir ya da liposuction sonrası uzun süreli korse giyilerek derinin kendini toparlayıp toparlanmadığı gözlemlendikten sonra karar verilebilir. Tecrübelerimize göre, erken evrede gelen ve deri kalitesi çok bozulmamış hastalarda fazla miktarda yağ alınsa bile germe ameliyatlarına gerek duyulmamaktadır.
Lipödem hastalarında liposuction ameliyatı hastalığın evresine ve yaygınlığına göre 2-6 saat arasında sürer. Bir ya da 2 gece hastane de kalınır. Yaygın liposuction yapıldığı için sıklıkla kan takılması gerekir. Ameliyat sonrası 2 ay kadar korse ya da basınç ayarlı özel çoraplar kullanılır. Ameliyat sonrası erken dönemde zorunlu olmasa da diyet, lenf drenaj masajları önerilir.
Aşağıdaki formu doldurarak bizimle iletişime geçebilirsiniz.